W dniach 5–16 października 2020 r. odbyły się sondażowe badania archeologiczne na terenie boiska szkolnego XII Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Wyspiańskiego przy al. K. Anstadta 7, stanowiące kontynuację szeroko zakrojonych prac podjętych w 2019 r. w ramach projektu badawczego „Dawna siedziba Gestapo i WUBP przy al. K. Anstadta w Łodzi. Interdyscyplinarne badania miejsca”, realizowanego przez Uniwersytet Łódzki, Łódzką Specjalną Strefę Ekonomiczną oraz Instytut Pamięci Narodowej, zgodnie z umową między ŁSSE a Wydziałem Filozoficzno-Historycznym UŁ. Tegoroczne prace badawcze połączone były z ćwiczeniami terenowymi obecnego II roku archeologii studiów magisterskich, które w związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2, decyzją Senatu UŁ zostały przeniesione z semestru letniego roku akademickiego 2019/2020 na semestr zimowy bieżącego roku.
Badania, mimo że odbywały się przy zaostrzających się wymogach sanitarnych, doprowadziły do dalszego rozpoznania reliktów archeologicznych podwórza przedwojennego Gimnazjum Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich oraz późniejszych siedzib Gestapo, komunistycznego Urzędu Bezpieczeństwa, systemu boisk i bieżni Szkoły Podstawowej nr 98 (1959–1979) oraz dzisiejszego liceum. Szczególnie interesujące okazały się trzy regularne, kwadratowe w planie jamy (o wymiarach około 1 m x 1 m), ułożone w jednej linii, zagłębione około półtora metra poniżej obecnego poziomu gruntu, o utwardzonym rumoszem ceglanym dnie, których wypełniska zawierały ułamki przedmiotów z I poł. XX w. Ich funkcja nie została jeszcze określona. Być może były elementem systemu odwadniającego, który został zidentyfikowany w trakcie zeszłorocznych badań i wstępnie datowany na lata 1939–1945. Kilkaset odkrytych artefaktów (w tym fragmentów ceramiki naczyniowej i budowlanej, naczyń szklanych oraz przyborów toaletowych) poddanych zostanie szczegółowej analizie. Badania archeologiczne zapewne będą kontynuowane w przyszłym roku. Wraz z efektami przeprowadzanych równolegle wywiadów etnograficznych oraz kwerend archiwalnych z zakresu historii i historii sztuki umożliwią one przygotowanie interdyscyplinarnej monografii tego niezwykle ważnego dla historii Łodzi i Polski miejsca.
Prace archeologiczne prowadzone były przez dr. Olgierda Ławrynowicza przy współpracy z dr. Tomaszem Borkowskim, Zastępcą Naczelnika Wydziału Archeologii Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN oraz dr. Krzysztofem Latochą z tegoż Biura i Oddziału IPN w Łodzi. Współautorem opracowania wyników badań archeologicznych będzie mgr Krzysztof Wiliński z Muzeum Miasta Zgierza.
Prowadzący badania chcieliby serdecznie podziękować Pani Dorocie Basny, Dyrektor XII Liceum Ogólnokształcącego za umożliwienie prac badawczych oraz Pani Renacie Zieleniewskiej, nauczycielce historii, za stałą współpracę, a także wszystkim pracownikom Szkoły za wszelką pomoc i dobre słowo :)